این بیماری تا مراحل نهایی آن علامت خاصی ندارد. همه ساله هفتهجهانی گلوکوم از 18تا 24اسفند با هدف آگاهی بخشی به افراد در مورد علائم بیماری گرامی داشته میشود و توصیه میشود در این هفته به بینایی خود توجه خاص نشان دهید و کیفیت آن را ارزیابی کنید.
بیماری گلوکوم به فرمهای مختلف خود را نشان میدهد. اگرچه از نوزادی تا کهنسالی احتمال بروز این بیماری وجود دارد ولی بیشتر افراد بالای 40سال را درگیر خود میکند.
دکتر نوید نیلفروشان، فوق تخصص گلوکوم و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در گفتوگو با همشهری گفت: بیماری گلوکوم در 70درصد موارد علامت خاصی ندارد و بیمار در مراحل ابتدایی نه درد دارد و نه احساس ویژه و متفاوتی در چشم. عموم این افراد در مراحلی که بیماری پیشرفت کرده و اختلال در بینایی ایجاد شده است متوجه بیماری گلوکوم میشوند. اختلال بینایی در این بیماری بهگونهای است که فرد کم کم زاویه دید کمتری پیدا میکند یا هنگام شب اختلال دید پیدا میکند. نهایتا دید مرکزی فرد نیز مختل شده و چیزی که چشم پزشکان به آن حدت بینایی میگویند، کاهش پیدا میکند. عموم افراد در این مرحله به پزشک مراجعه میکنند.
نوع دیگر بروز بیماری گلوکوم ناگهانی است. بیمار تا دیروز خوب میدیده و مشکلی نداشته است ولی به ناگهان با محدودیت بینایی مواجه میشود. بیمار با علائمی مانند درد و قرمزی چشم و کاهش دید ناگهانی به پزشک مراجعه میکند.
گلوکوم یا آب سیاه چشم، با افزایش فشار داخل چشم و کاهش میزان بینایی مشخص میشود. آب سیاه در مردان نسبت به زنان شیوع بیشتری دارد. در واقع بیماری گلوکوم بهمعنای خراب شدن و یا از بین رفتن بینایی است. دکتر نوید نیلفروشان، در مورد روشهای درمان در 2 گروه مختلف گفت: درمان گروه اول که آهسته آهسته مبتلا شدهاند در ابتدا با دارو درمانی است. از آنجایی که با علم امروز قسمتی از اعصاب بینایی که در این بیماری از بین رفته است را نمیتوان درمان کرد، در نتیجه باید به کنترل بیماری روی آورد. بالا رفتن فشار چشم از مهمترین عوامل پیشرفت این بیماری است. در مراحل ابتدایی این کار با دارو انجام میشود و در مراحل بعدی باید جراحی یا لیزر صورت بگیرد. روشهای درمان برای بیماران نوع دوم که تعداد کمتری هستند عموما با دارو و بلافاصله جراحی است. البته در طول زندگی بیماران گلوکومی بعضا چندین بار باید عمل جراحی صورت بگیرد.حیدر امینی رئیس انجمن گلوکوم ایران با اشاره به اینکه علت ابتلا به گلوکوم عمدتا مسائل ژنتیک است، گفت: حدود 5 میلیون نفر در دنیا بهدلیل ابتلا به گلوکوم به نابینایی دچار شدهاند.
بیماری گلوکوم ازبین نمیرود و فقط میتوان آن را مثل فشار یا قند خون کنترل کرد. دکتر نوید نیلفروشان، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: از آنجایی که این بیماری علامت مشخصی ندارد توصیه میشود معاینات دورهای هر 3 سال یکبار انجام شود. گلوکوم بیشتر در افرادی بروز پیدا میکند که سابقه ژنتیک آن در خانوادهشان وجود داشته باشد. این افراد باید از سنین پایینتر تحت معاینه و مراقبت قرار گیرند. البته تحقیقات نتوانسته ژن مشخص و قطعی بروز این بیماری را شناسایی کند.
پزشکان به افرادی که سابقه ژنتیک گلوکوم دارند یا در مراحل ابتدایی ابتلا به این بیماری هستند توصیه میکنند که مثل هر زندگی سالمی ورزش کنند، سیگار نکشند، قند خون خود را دائم چک کنند و از رژیم غذایی سرشار از سبزی و میوه استفاده کنند. البته این بیماری بهگونهای است که عوامل محیطی و تغذیهای در بروز آن دخالت ندارد بلکه بیشتر نقش کنترلکننده پس از ابتلا به آن را دارد.
عوامل افزایشدهنده خطر در بیماران گلوکومی افزایش زیاد فشار داخل چشمی، افزایش سن، سابقه خانوادگی ابتلا به گلوکوم، دیابت، بیماری قلبی عروقی است.
دکتر حیدر امینی رئیس انجمن گلوکوم ایران گفت: هنوز راهحل نهایی برای درمان بیماری آب سیاه وجود ندارد. او همچنین توصیه کرد: استفاده طولانی مدت از قطرههای چشمی کورتونی نیز ممکن است سبب گلوکوم شود، پس باید از مصرف طولانی مدت و خودسرانه این داروها اجتناب شود و در مواردی که بیمار مجبور به استفاده از استروئید به هر شکل برای مدت طولانی است، لازم است به چشم پزشک مراجعه کند و از لحاظ بیماری گلوکوم مورد بررسی قرار گیرد.
دکتر نیلفروشان درباره میزان شیوع این بیماری در کشور گفت: از آنجایی که کشوری در حال توسعه هستیم آمارهای موجود نشان میدهد که 70درصد مبتلایان هنوز شناسایی نشدهاند. آمارهای موجود طبق مطالعات مختلف و با روش نمونهگیری خوشهای بین 2تا 4درصد افراد دچار بیماری گلوکوم هستند.